Vadeli İşlem Sözleşmesi
Vadeli işlem sözleşmesi (futures), sözleşmenin taraflarına, standartlaştırılmış miktar ve kalitedeki bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi, belirlenen bir tarihte, bugünden üzerinde anlaşılan fiyattan alma veya satma yükümlülüğü getiren sözleşmedir.
Opsiyon Sözleşmesi
Opsiyonu alan tarafa ödediği prim karşılığında belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı alma veya satma hakkı veren, satan tarafı ise kazandığı prim karşılığında alma veya satmaya yükümlü kılan sözleşmedir.
VİOP İşleyiş Esasları ve Özellikleri
VİOP, Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet göstermektedir. Yapılan işlemlerde karşı taraf riskini en aza indirmek amacıyla Takasbank, Merkezi Karşı Taraf hizmeti vermektedir ve tüm işlemlerin takası Takasbank tarafından yapılmaktadır. Bu durum VİOP’un güvenli ve şeffaf bir piyasa olmasını sağlamaktadır.
İşlem yapmak için belli bir başlangıç teminatı ile alım/satım pozisyonu alınır. Her gün, gün sonu uzlaşma fiyatlarına göre kar/zarar hesaplanır ve Takasbank nezdindeki teminat hesaplarına yansıtılır.
Müşterinin toplam teminatı, gün sonu uzlaşma fiyatı ile başlangıç teminatının aşağısına düştüğü zaman (özkaynak oranı %100’ün altına düştüğü zaman), yatırımcıdan teminatını başlangıç seviyesine çıkarması istenir. Teminatlar, Takas tarafından günlük olarak nemalandırılmaktadır.
Avantajları
Kaldıraç Etkisi:Yatırılan tutar karşılığında daha yüksek hacimli işlem yapılabilmesini sağlar.
Çift Yönlü İşlem:Fiyatlar hem yükselirken hem de düşerken işlem yapılabilir.
Korunma (Hedging):Vadeli işlemler, üretici, ithalatçı, ihracatçı, yatırımcı ve tüm reel sektörü faiz, kur ve fiyat riskine karşı korur.
Teminatların Nemalandırılması:Vadeli işlem için yatırdığınız TL cinsinden teminatlara, pozisyon olup olmaması farketmeksizin gecelik faiz uygulanır.
Vergi Avantajı:VİOP’ta işlem gören Endeks sözleşmesi veya tek paya dayalı sözleşmeler için stopaj uygulanmaz.
Sözleşme Kodları
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| F_ | Sözleşme Grubu (Vadeli İşlem Sözleşmesi) |
| USDTRY | Dayanak Varlık Kodu (Dolar/TL) |
| XU030 | Dayanak Varlık Kodu (BIST Endeks 30) |
| EREGL | Dayanak Varlık Kodu (Ereğli Pay Senedi) |
| 0621 | Vade Tarihi (Örn: Haziran 2021) |
Örn: F_USDTRY0621 - F_XU0300621
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| O_ | Sözleşme Grubu (Opsiyon Sözleşmeleri) |
| XU030 | Dayanak Varlık Kodu (BIST Endeks 30) |
| M | Mini Sözleşme |
| E | Avrupa Tipi Opsiyon |
| 0421 | Vade Tarihi (Nisan 2021) |
| P | P: Satım Opsiyonu C: Alım Opsiyonu |
| 1400 | Kullanım Fiyatı |
Örn: O_XU030E0421P1400
Nisan 2021 1400 kullanım fiyatlı Endeks Satım Opsiyonu
Vadeli İşlem Sözleşmeleri
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nezdindeki vadeli sözleşmelere ulaşmak için tıklayınız.
Opsiyon Sözleşmeleri
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nezdindeki opsiyon sözleşmelerine ulaşmak için tıklayınız.
Opsiyon Türleri
Call (Alım) Opsiyon :Alıcıya/Satıcıya, bir prim karşılığında, dayanak varlığı bir vadede veya belirli bir vadeye kadar önceden belirlenen bir fiyattan satın alma hakkı/yükümlülüğü veren opsiyon işlemidir.
Alım opsiyonda iki farklı pozisyon alınabilir:
- Alım Opsiyonunda Uzun Pozisyon (Long Call) :Yukarı yönlü fiyat beklentisi
- Alım Opsiyonunda Kısa Pozisyon (Short Call) :Aşağı yönlü fiyat beklentisi
Put (Satım) Opsiyon :Alıcıya/Satıcıya, bir prim karşılığında, dayanak varlığı bir vadede veya belirli bir vadeye kadar önceden belirlenen bir fiyattan satma hakkı/yükümlülüğü veren opsiyon işlemidir.
Satım opsiyonda iki farklı pozisyon alınabilir:
- Satım Opsiyonunda Uzun Pozisyon (Long Put) :Aşağı yönlü fiyat beklentisi
- Satım Opsiyonunda Kısa Pozisyon (Short Put) :Yukarı yönlü fiyat beklentisi
VİOP İşlem Saatleri
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası işlem saatlerine ulaşmak için tıklayınız.
VİOP Emir Tipleri
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası emir tiplerine ulaşmak için tıklayınız.
VİOP Akşam Seansı
VİOP nezdinde 17 Ocak 2020 tarihinden itibaren akşam seansı işlemleri başlamış olup, ilgili işlemlere dair ayrıntılı bilgiye ulaşmak için tıklayınız.
Kaldıraç Etkisi
Spot piyasada alım-satıma konu varlığın bedelinin tamamı peşin olarak ödenir. Vadeli İşlem sözleşmelerinde ise, başlangıç teminatı olarak adlandırılan ve işlemin toplam tutarının belli bir oranına karşılık gelen tutarın teminat olarak yatırılması yeterlidir.
Teminatlandırma
Viop nezdinde gerçekleşen işlemler için SPAN bazında teminatlandırma yöntemi uygulanır. Portföy bazında teminat hesaplamasına esas olan parametreler Takasbank tarafından belirlenir ve duyurulur. Takasbank SPAN parametrelerine ulaşmak için tıklayınız.
Gün Sonu Teminat Tamamlama Çağrısı
Hesaptaki teminat, ilgili günün sonunda belirlenen gün sonu uzlaşma fiyatları neticesinde, %100 düzeyinin altına inmesi durumunda teminat tamamlama çağrısı yapılır. Teminat tamamlama yükümlülüğü T+1 günü saat 14:20’ye kadar risk azaltıcı işlem ya da teminat yatırma yapılması suretiyle karşılanmalıdır. Aksi takdirde resen risk azaltıcı işlem yapılacaktır.
Gün İçi Teminat Tamamlama Çağrısı
VİOP hesabındaki pozisyonların anlık piyasa fiyatları ile değerlenmesi sonucunda toplam teminat oranının bulundurması gereken asgari teminat oranı %50 veya daha altına düştüğünün tespit edilmesi sonrasında Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi’ndeki 7. madde ve alt maddeleri uyarınca tarafınıza en seri iletişim aracı ile aynı günde belirlenen süre içinde gün içi teminat tamamlama çağrısında bulunulabilir. Yapılan çağrı sonrasında bildirilen süre zarfında özkaynak oranının yükselmesi için ek teminat yatırma ve/veya risk azaltıcı işlem yapılmaması durumunda başka bir ihbara gerek olmaksızın başlangıç teminatı üzerine taşıyacak şekilde gerekli pozisyonların bir kısmı veya tamamı resen kapatılabilir. Ayrıca teminat tamamlama çağrısı yapıldıktan sonra veya herhangi bir zaman diliminde, volatilite ve ani fiyat hareketleri sebebiyle anlık piyasa fiyatları ile değerlenmesi sonucunda toplam teminat oranının bulundurması gereken asgari teminat oranı %40 veya daha altına düştüğünün tespit edilmesi durumunda önceden bildirim yapılmaksızın başlangıç teminatı üzerine taşıyacak şekilde gerekli pozisyonların bir kısmı veya tamamı resen kapatılabilir.
Vade Sonu Uzlaşma
Paya dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ve emtia vadeli işlem sözleşmelerinin vade sonu uzlaşma yönteminde fiziki teslimat uygulanır. Bu sözleşmelerin dışında kalan tüm sözleşmelerde vade sonu uzlaşma yöntemi olarak nakdi uzlaşı esas alınmaktadır. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
VİOP Risk Parametreleri
VİOP işlemleri için Takasbank tarafından oluşturulan risk parametrelerine ulaşmak için tıklayınız.
VİOP İşlemlerinde Vergilendirme
VİOP işlemlerinde pay (Hisse) senetlerine veya pay (Hisse) senedi endekslerine dayalı kontratlardan elde edilen kazançlar %0 oranında stopaja tabi olup diğer kontratlardan sağlanan kazançlar %10 oranında stopaja tabidir, stopaj nihai vergidir, beyan edilmez.
Hesap Açılışı
Yatırımcıların Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi imzalayabilmeleri için Halk Yatırım Menkul Değerler A.Ş. nezdinde yatırım hesabı açması gerekmektedir.
Yatırım hesabı açılabilmesi için her müşterinin, Şirket ile Sermaye Piyasası Araçları Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi imzalaması gereklidir. Bu nedenle eğer müşterinin Alım Satıma İlişkin Aracılık Çerçeve Sözleşmesi bulunmuyorsa bu müşteriden;
- Sermaye Piyasası Araçları Alım Satımına İlişkin Aracılık Çerçeve Sözleşmesi,
- Sermaye Piyasası İşlemleri Risk Bildirim Formu,
- Gerçek Faydalanıcı Beyan Formu,
- Müşteri Bilgi Formu imzalatılır.
- Kimlik fotokopisi (nüfus cüzdanı, ehliyet veya pasaport vb.)
- Adres teyit belgesi (ikametgah belgesi, son 3 aya ait fatura vb.) alınır.
Halk Yatırım’da yatırım hesabı olan bireysel müşterilerin;
- Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi ve Ekleri
- Türev Araçlar Risk Bildirim Formu imzalaması yeterlidir.
Halk Yatırım Menkul Değerler A.Ş. nezdinde yatırım hesap açılışı, yatırımcıya uygunluk testinin, Uygunluk Testi ve Güncelleme Esaslarına İlişkin Prosedür kapsamında uygulanmasının akabinde, müşteriden hesap açılışına ilişkin belge ve sözleşmelerin temin edilmesi gerekmektedir.
VİOP Elektronik İşlem Kanalları
- Halkbank ve Halk Yatırım İnternet Şubeleri
- Foreks Mobil ve Foreks Masaüstü
- Matriks Mobil ve Matriks Masaüstü
- Halk Trader Mobil Entegrasyon
- Halk Trader Plus
Rekabetçi komisyon oranlarımız hakkında bilgi almak ve tüm VİOP işlemlerinizi gerçekleştirmek için, Türkiye genelinde toplam 10 şubemiz üzerinden, Özel İşlem Merkezinden (444 HALK) bize ulaşabilir; internet şubesi ve mobil cihazlardan kısaca internet bağlantısı olan her yerden VİOP işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Üstelik web servislerimizden 10 adet VİOP veya Pay Piyasası kıymetini anlık izleyebilirsiniz.
